Sanayiciler üretime destek için elektrikte teşvikin artırılmasını beklerken, Alayköy sanayisinde trafo sorununun da çözülmesi için yatırım yapılmasını istedi.
10 sene önce neyse hâlâ o!… 10 yıl önce 40 kuruş olan elektrikte birim fiyatın 10 kuruşu sanayiciye teşvik idi. Bu da o dönem yüzde 25’e denk geliyordu. Bugün elektrikte üretim kilowatt saat başına 5,3 TL ve sanayiciye verilen teşvik hâlâ 10 kuruş. Sanayiciye verilen teşvik şu anda yüzde 1-2’ye denk geliyor. Sanayiciler teşvikin artırılmasını istiyor.
Ucuz elektrik için… Alayköy Sanayi esnafı teşvik dışında özel olarak trafo sorunu yaşıyor. Yüksek enerji ile çalışan sanayi makinelerine yetersiz kalan trafo üretimde soruna neden oluyor. Sanayiciler ayrıca güneş enerjisinden yararlanmayı da talep ediyor ancak o noktada da kota sorunu yaşanıyor.
“25 megawattlık güneş santrali kurulacak”… KIB-TEK Müdürü Dalman Aydın, Sanayi Odası ve Otelciler Birliği ile ortak yürüttükleri bir proje olduğunu söyleyerek, Serhatköy bölgesinde sanayici ve otelcilerin kullanabileceği 25 megawattlık bir güneş santrali kurulacağını ve mahsuplaşmalı olacağını açıkladı.
Cemre CEMALİ
Alayköy Sanayi Bölgesi esnafı en büyük girdilerinin elektrik tüketimi olduğunu söyleyerek bölgede trafoların dolu olmasından dert yakındı.
Daha ucuz elektrik için ‘Solar sistem’ kurmak istediklerini söyleyen sanayiciler, yetkili kurumlardan ‘trafo dolu, kaldırmaz’ yanıtı aldıklarını belirtti.
KIBRIS’a konuşan Torex Trading Geri Dönüşüm Fabrikası Direktörü Tuygun Töre, Gönyeli, Yenikent, Batıkent bölgesine yeterli trafo yatırımı yapılmadığından dolayı elektrikte büyük sıkıntı yaşadıklarını söyleyerek aylık elektrik kullanımlarının 150-200 bin TL arası olduğunu açıkladı.
Dört Yıldız Dekorasyon Direktörü Raci Yıldız, 2021 yılında solar sistem takmak istediği için izin aldığını ancak maddi imkânsızlıklar nedeniyle montajını yapamadığını ifade ederek, bu yıl solar sistem izninin yenilenmesini talep ettiğini ancak izninin iptal edildiğini ve tekrardan solar izni verilemeyeceğini öğrendiğini belirtti.
Yılmazlar Sanayi Möble ŞTİ. LTD. Direktörü Murat Yılmaz, Lefkoşa Sanayideyken Sanayi Dairesi’nin elektrik için aylık yüzde 10 teşvik uyguladığını belirterek “Bu teşvik de yeterli değil ama elektrik faturası çok yüksek geldiği için Sanayi Dairesi’ne başvurarak teşviğimi Alayköy sanayisine taşıdım” diyerek başta elektrik olmak üzere devletten her konuda yardım beklediklerini vurguladı.
Massa Ahşap Dekorasyon Direktörü Mehmet Güner, daha fazla üretim yapabilmek için yüksek güçte makineler aldıklarını ancak makinelerin voltajları yüksek olduğu için hepsini faaliyete geçiremediklerini söyleyerek sigorta kaldırmadığı için sürekli atıyor, elektriksiz kalıyoruz” dedi.
Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (KIB-TEK) Müdürü Dalman Aydın da sanayicilerin trafoların dolu olması yönündeki şikâyetlerinin doğru olduğunu söyleyerek, sistemin kurulum için teknik olarak belirli bir kapasiteye uygunluk verdiğini belirtti.
Töre: Aylık 150-200 bin TL fatura geliyor
Torex Trading Geri Dönüşüm Fabrikası Direktörü Tuygun Töre, en yüksek girdi maliyetlerini oluşturan kalemin elektrik olduğunu vurgulayarak fabrikada aylık elektrik kullanımlarının 150-200 bin TL arası olduğunu açıkladı.
On yıl önce elektrik fiyatlarının kw saat başına 0,40 kuruş olduğunu, sanayicilere de 10 kuruş teşvik uygulandığını anımsatan Töre, o dönemde teşvikin yüzde 25’e denk geldiğini hatırlattı.
Töre, şu an ise elektrik fiyatlarının kw saat başına 5,3 TL olduğunu ve sanayicilere verilen teşvikin hâlâ 10 kuruş olarak kaldığını belirterek, bunun da yüzde 1-2 gibi bir rakama denk geldiğine dikkat çekti.
Bu oranların bir an önce günün koşullarına göre güncellenmesi gerektiğinin altını çizen Töre, üretici ve sanayicilerin en büyük isteğinin; elektriğin teşviklendirilmesi ve bir an önce güneş enerjisi sistemine geçilmesi olduğunu açıkladı.
“Trafoların dolu olduğu söyleniyor”
Töre, 4 mevsimin 3 mevsimini güneş ile geçiren bir ülkede yaşadığımızı bu nedenle de mümkün olduğunca güneşten en üst seviyede yararlanılabileceğini işaret ederek şöyle devam etti:
“Alayköy, Gönyeli, Yenikent, Batıkent bölgesine yeterli trafo yatırımı yapılmadığından dolayı elektrikte büyük sıkıntı yaşıyoruz. Güneş enerjisi sistemi için alt yapı yetersiz, trafoların dolu olduğu söyleniyor. Trafo yatırımı gerektiği noktasında bir sonuç ortaya çıkıyor bunu yapmak da devlete düşer. Bizler için en önemli adımlardan biri bu olacaktır.”
Yıldız: Solar iznim iptal edildi
Dört Yıldız Dekorasyon Direktörü Raci Yıldız, 8 yıldır Alayköy’deki atölyelerinde mobilya ve alüminyum işi yaptıklarını söyleyerek dolap, kapı ve pencere üretimi yaptıklarını ifade etti.
Sanayici olarak üretimi daha ucuza yapmak için ucuz elektriğe ihtiyaç duyduklarını ve maliyetlerini en aza indirmek istediklerini kaydeden Yıldız, bunun için solar sistem takmak istediğini ve ilk girişimi 2021 yılında başlatarak solar izni aldığını belirtti.
Yıldız, solar izni almasına rağmen o dönemde maddi imkânsızlıklar nedeniyle montajını yapamadığını kaydederek bu yıl solar sistemi izninin yenilenmesini talep ettiğini ancak izninin iptal edildiğini ve tekrardan solar izni verilemeyeceğini öğrendiğini açıkladı.
“Trafolar dolu, kaldırmıyor diyorlar”
Yeniden solar izni verilmemesi ile ilgili ‘trafolar dolu, kaldırmıyor’ cevabı aldıklarına dikkat çeken Yıldız, “Mağusa’da yer alan bir otele Alayköy Sanayi’nin dibinde solar sistem takmasına nasıl izin verildi? Buradaki sanayicileri hiç düşünmediler mi? 2021 yılında ben iznimi almıştım niye sanayicinin iznini iptal edip dışarıdan gelene nasıl izin veriliyor?” diyerek solar izninin iptal edilmesine tepki gösterdi.
Yıldız, yılın 12 ayı güneş olan bir ülkede elektriği güneşten sağlayamamalarından şikayet ederek aylık 30-35 bin TL elektrik harcamaları olduğunu, yeni zamlardan sonra bu tutarın daha da fazla olacağını açıkladı.
Yılmaz: Teşvik yeterli değil
Yılmazlar Sanayi Möble ŞTİ. LTD. Direktörü Murat Yılmaz, daha önceki işyerinin Lefkoşa sanayide olduğunu söyleyerek, birkaç aydır Alayköy sanayiye taşındıklarını ifade etti.
Yılmaz, Lefkoşa sanayideyken Sanayi Dairesi’nin elektrik için aylık yüzde 10 teşvik uyguladığını belirterek “Bu teşvik de yeterli değil ama elektrik faturası çok yüksek geldiği için Sanayi Dairesi’ne başvurarak teşviğimi Alayköy sanayisine taşıdım” dedi.
En büyük sıkıntılarının elektrik faturalarının çok yüksek gelmesi olduğunun altını çizen Yılmaz, şöyle devam etti:
“Bu ay daha tam belli değil elektriğin ne kadar geleceğini göreceğiz. Aylık elektrik giderimiz 10 bin TL’nin üzerinde. Solar panel taktırmayı düşünüyorum ama onun da önünü kesmişler. Biz hizmet veriyoruz, devlete katkı sunuyoruz. Aldığımız malzemelerin KDV’si çok yüksek devletten başta elektrik olmak üzere her konuda yardım bekliyoruz.”
–
Güner: Aynı anda bütün makineleri kullanamıyoruz
Massa Ahşap Dekorasyon Direktörü Mehmet Güner, kapı pencere mutfak olmak üzere iç tasarım üretimi yaptıklarını söyleyerek, Alayköy Sanayi Bölgesi’nde elektrik sıkıntısı yaşadıklarına dikkat çekti.
Solar sistem kurmak istediklerini ve Elektrik Dairesine bununla ilgili başvuru yaptıklarını ifade eden Güner, başvurularının hala neticelenmediğini açıkladı.
Güner, elektrik tüketimlerinin çok yüksek olduğunu ve aylık 35 bin TL’yi bulduğunu kaydederek “Daha fazla üretim yapabilmek için yüksek güçte makineler aldık ancak makinelerin voltajları yüksek olduğu için hepsini faaliyete geçiremedik. Sigorta kaldırmadığı için sürekli atıyor, aynı anda bütün makineleri kullanamıyoruz. Geçen hafta sıkıntı yaşadık elektrikçi gelip bakana kadar 2-3 saat elektriksiz kaldık” dedi.
Elektrik kesilince işlerinin aksadığına dikkat çeken Güner, “trafolar da artık kaldırmıyor bize yetersiz geliyor” vurgusu yaptı.
Aydın: Güneş santrali tarlası kurulacak
Sanayicilerin şikayetlerini Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Müdürü (KIB-TEK) Dalman Aydın’a sorduk. Alayköy Sanayi Bölgesindeki üreticilerin solar enerji sistemi kurmak istemesine karşılık trafoların dolu olduğu yönündeki geri dönüşlerin doğru olduğunu ifade eden Aydın, sistemin kurulumu için teknik olarak belirli bir kapasiteye uygunluk verdiğini belirtti.
Alternatif olarak ‘öz tüketim’ ile şebekeye vermeden sadece kendi ihtiyacını üretebilecek sistemlerin kurulabileceğini söyleyen Aydın, Sanayi Odası ve Otelciler Birliği ile ortak yürüttükleri bir projeden bahsetti:
“Serhatköy Bölgesinde sanayi ve otelcilerin kullanacağı 25 megawattlık bir güneş santrali tarlası alanı kurulacak. Mahsuplaşmalı olacak. Bu yöntemle böyle bir formül yarattık. Onlar da sanayi odası ve otelciler birliği ile istişare edip kurulum noktasında görüşmeler yapabilir. Teknik olarak projelendirme çalışmaları devam ediyor. Sistemin büyümesi ile kapasite büyüyecek kapasite büyümesi ile açılacak olan yere başvurabilecekler.”
