Türkiye’nin ilk astronotu olan olan Alper Gezeravcı, 18 Ocak’ı 19 Ocak’a bağlayan gece saat 00.49’da Uluslararası İstasyonu’na (ISS) doğru yola çıkmıştı.
Astronotları içinde taşıyan Crew Dragon kapsülü, yaklaşık 36 saat süren yolculuktan sonra, Uluslararası Uzay İstasyonu’na ulaştı.
Böylece Ax-3, Houston merkezli Axiom Space tarafından Uluslararası Uzay İstasyonu’na düzenlenen üçüncü mürettebatlı görev oldu.
Ax-3 ekibi uzay istasyonunda neler yapacak
Ax-3 mürettebatı, 14 gün boyunca istasyonun mevcut sakinleriyle birlikte yaşayacak ve çalışacak.
Görev kapsamında astronotlar, 13 farklı deney gerçekleştirecek. İşte görev süreci boyunca yapılacak 13 deney:
1. UYNA – Uzay İçin Yeni Nesil Alaşımlar
Yüksek sıcaklıklara dayanıklı, yüksek mukavemetli alaşımların üretilmesi çalışması, KIBO modülünde bulunan ELF kullanılarak gerçekleştirilecek.
Ergitme ve katılaşma prosesleri sırasında termofiziksel ve kristal büyümesi, gibi özellikler üzerinde yer çekimsiz ortam etkileri araştırılacak.
Bu deneyin, ülkemizin uzay, havacılık ve savunma sanayii için yeni nesil malzeme geliştirme kabiliyeti kazanmasında önemli katkısı olması hedefleniyor.
2. gMETAL
Kimyasal tepkimesiz koşullarda, katı parçacıklar ile akışkan ortamı arasında homojen bir karışımın oluşturulmasına yer çekiminin etkisi araştırılacak.
Böylece uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesi sağlanacak.
3. UzMAn
Dünyada zorlu koşullara adapte olan mikroalg türlerinin yer çekimsiz koşullar altında büyüme ve dayanıklılık testlerinin gerçekleştirilmesi, metabolik değişikliklerinin incelenmesi, CO2 yakalama performanslarının ve oksijen üretim kabiliyetlerinin belirlenmesi için Misyonu ortağı TÜBİTAK MAM ile birlikte yaşam destek sistemi geliştirilmesi hedefleniyor.
4. EXTREMOPHYTE
Uzayda ve yeryüzünde yetiştirilen ve de tuz stresine maruz bırakılan A. thaliana ve S. parvula bitkilerinde yeni nesil dizileme ile (RNA-seq) transkriptomun ortaya konulması ve mikro yer çekiminde glikofitik ve halofitik bitkilerin tuz stresine verdikleri bazı fizyolojik ve moleküler yanıtların karşılaştırması hedefleniyor.
5. METABOLOM
Uzay uçuşu, insanların yaşayabileceği en zorlu fiziksel koşullardan biridir. Astronotlar uzay görevleri sırasında düşük yer çekimi, uzay radyasyonu, değişen fiziksel aktivite, beslenme sorunları, uykusuzluk, yüksek g ve hiperoksi gibi çevresel streslere maruz kalıyor.
Deneyin amacı, uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki zararlı etkilerini keşfetmek ve bu etkileri minimize etmeye yönelik çözümler bulmak.
Bu bağlamda, astronotumuzun uzay ortamının etkisi altında gen ekspresyonları ve metabolizmasında meydana gelen fizyolojik ve biyokimyasal değişikliklerin detaylı bir şekilde incelenmesi planlanıyor.
Bu araştırma, astronotlarımızın sağlığını etkileyebilecek potansiyel risk faktörlerini anlamak için vücut genelindeki değişimlere odaklanacak.
Aynı zamanda, ülkemizde yer çekimi fizyolojisi, havacılık ve uzay tıbbı alanlarında çalışacak uzmanlara, daha derinlemesine araştırmalar yapabilmeleri için değerli veriler sunmayı hedefliyor.
6. MİYELOİD
Miyeloid kökenli baskılayıcı hücreler (MKBH), kronik inflamasyon durumlarında, özellikle kanserde, yoğun olarak üretilen ve immün sistem üzerinde baskılayıcı etki gösteren, kanser gelişimini ve metastazı teşvik eden heterojen bir immatür miyeloid hücre grubudur.
Bu çalışma, uzay misyonuna katılan bireylerin maruz kaldıkları uzay ve seyahat koşullarında, kozmik radyasyonun immünolojik açıdan MKBH hücre düzeylerine etkilerinin ölçülmesi ve analiz edilmesini hedefliyor.
7. MESSAGE
Yer çekimsiz ortamdan etkilenen henüz işlevi keşfedilememiş genlerin tespit edilmesi ve uzay görevlerinde, bağışıklık hücrelerinden hangilerinin yer çekimi tarafından direkt olarak etkileneceğinin, CRISPR gen mühendisliği yöntemleri ile belirlenmesi hedefleniyor.
8. ALGALSPACE
Uzayda, Antarktik ve ılıman bölge mikroalglerinin büyüme verileri karşılaştırılarak, literatürde ilk kez kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik bir çalışma yapılacak.
Uzayda algler: CO2’den O2 rejenerasyonu, Ek gıda temini, Su iyileştirme, Yaşam destek alanlarında kullanılmak amaçlarıyla araştırılacak.
9. CRISPR – GEM
Bu deney ile moleküler biyolojinin modern gen düzenleme tekniklerinden bir tanesi olan CRISPR tekniğinin, mikro yer çekimi ortamda bitkiler üzerindeki etkinliğinin araştırılmasını amaçlanıyor.
10. Pranet
Propolis, çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılan, haricen kullanılmasında da herhangi bir yan etki bulunmayan bir madde.
Pranet bilim misyonu ile propolis maddesinin, mikro yer çekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki etkisi araştırılacak.
Kontrol ve deney grupları oluşturularak propolisin anti bakteriyel etkisi test edilecek, sonuçların yer çekimli ortam ile benzer sonuçlar verip vermeyeceği karşılaştırılacak.
11. VOKALKORD
Solunum sistemi fizyolojisi içerisinde yapay zeka desteği ile seste meydana gelen frekans değişiminden rahatsızlıkların tespit edilmesi ve yer çekimsiz ortamın etkilerinin insan sesi üzerine etkilerinin araştırılması hedefleniyor.
12. Oksijen satürasyonu
Hastalıkların tedavisinde erken teşhisin önemi hayatidir. Yapay zeka desteği ile verilen havanın oksijen seviyesini hesaplayarak düşük yer çekiminin sebep olduğu farklılıklar ve rahatsızlıkların tanımlanması hedefleniyor.
13. MİYOKA
Mikro yer çekimi ortamında gerçekleştirilecek kurşunsuz lehimleme deneyi ile Alper Gezeravcı, uzay istasyonunda elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşen montajı gerçekleştirecek.
Uzay görevi sonrası dünyaya getirilecek elektronik kartlar TUBİTAK UZAY tarafından ayrıntılı incelemeye tabii tutularak mikro yer çekiminin kurşunsuz lehimleme sürecine etkileri bilim dünyasının kullanımına sunulmak üzere raporlanacak.
Alper Gezeravcı ilk deneyine başladı
Alper Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki ilk deneyine başladı. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çalışmalarına başlanılan ilk deney EXTREMOPHYTE oldu.
Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki ilk deneyi kapsamında, tuz stresine maruz bırakılan bitkileri araştıracak.
Ege Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. İsmail Türkan, Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday ve Doç. Dr. Barış Uzilday’ın proje yöneticisi olduğu deneyin adı, “Ekstrem Halofit olan Schrenkiella Parvulanın Tuz Stresine Verdiği Yanıtların Uzay Ortamında Araştırılması” (EXTREMOPHYTE) olarak duyurulmuştu.
