Ev ve iş yerlerimizdeki çağın dışında kalan internetin yerini alması planlanan fiber optik altyapı çalışmalarının haziran ayında başlaması hedefleniyor.
5 şirket pazarın yüzde 75’ini tutuyor… Kuzey Kıbrıs Turkcell Genel Müdürü Murat Küçüközdemir, içerisinde Lifecell Digital’in de olduğu internet hizmeti veren 5 şirketin pazarın yüzde 75’ini elinde tuttuğunu belirterek, ülke genelinin fiber ile donatılması için Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu’nun koordinasyonunda, Telekomünikasyon Dairesi’nin de çok önemli katkılarıyla ve sabit internet hizmeti veren şirketlerin katılımı ile ortak altyapı şirketinde birlikte çalışması için kolları sıvadıklarını açıkladı.
Hedef 2027’nin ikinci yarısı… Haziran ayında ‘kazmanın vurulması’ hedefi konulduğunu anlatan Küçüközdemir, yaklaşık 36 aylık bir çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu dile getirdi. Küçüközdemir, 5G teknolojisine geçmeden önce fiber altyapının tamamlanması gerektiğine dikkat çekerek, hedefin 2027’nin ikinci yarısı olduğunu söyledi.
Cemre CEMALİ
4.5G teknolojisi ile cep telefonlarında dünya standardını yakaladık ancak ev ve iş yerlerimizde hâlâ çağın gerisinde kalan altyapı ile ilerlemeye çalışıyoruz. Bunun geride kalması için ülkenin fiber optik altyapı ile donatılması gerekiyor.
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı fiber optik alt yapı çalışmalarının bu yıl içerisinde başlamasını hedeflerken, sektördeki 5 büyük oyuncunun bir araya gelerek kamu – özel iş birliği içerisinde bir yapı kurulması için çalışmalara devam ediyor.
Sektörün lideri Kuzey Kıbrıs Turkcell Genel Müdürü Murat Küçüközdemir ile fiber optik çalışmaları ile ilgili konuştuk.
4.5G’den önce dünyada 3G kullanan Kuzey Kore ve Doğu Afrika’da yer alan Cibuti’nin dışında üçüncü ülke olarak KKTC’nin yer aldığı bilgisini paylaşan Küçüközdemir, bugün 4.5G ile dünya ile yarışabilecek bir mobil şebekeye geçildiğine, aynısının şimdi de ev internetinde olması gerektiğine vurgu yaptı.
4.5G’yi KKTC’de ilk hayata geçiren şirket olduklarını anımsatan Küçüközdemir, “Sıradaki misyonumuz ise fiberi hayata geçirerek sabit internetteki genişbant sorununu da çözmektir.” dedi.
Kuzey Kıbrıs Turkcell’in mobil operatör şirketi olduğunu, sabit internet şirketlerinin ise Lifecell Digital isminde hizmet verdiğini anlatan Murat Küçüközdemir, “Lifecell’in faaliyet gösterdiği pazarda bugün itibarıyla 36 oyuncu var ilk 5 oyuncu da pazarın %75’ini tutuyor. Biz bu pazara 2018 yılında geç girdik. 2019 yılı ile birlikte büyümemizi artırdık, şu an pazarın iki büyük oyuncusundan biriyiz. Bu pazarın oyuncuları yokluk ortamında şahane bir iş çıkarmışlar, halkı sabit internetle buluşturmuşlar. Ancak bugün ve sonrasını bu teknolojinin kaldırması mümkün değildir.” ifadelerine yer verdi.
“Fiber optik yatırımı şart”
Küçüközdemir, fiberin önemini bir örnekle açıkladı:
“Ben şu benzetmeyi kullanıyorum; 4.5G havadaki uçaklar ve bu uçaklar ne kadar hızlı olursa olsun, ne kadar çift koridorlu beş koridorlu olursa olsun eninde sonunda bir havalimanına iniyor. Yolcular da o havalimanlarından evlerine işlerine gidiyorlar. Uçaklar 4.5G ise, karayolları havalimanları da fiber. Siz sadece uçakları iyileştirerek bu işi çözemezsiniz yolları havalimanlarını karayollarını da iyileştirmeniz lazım. Bu anlamda da fiber yatırımların hayata geçmesi şarttır.”
“Fiber olmazsa 5G hizmeti de olmaz”
Küçüközdemir, Kuzey Kıbrıs Turkcell olarak 4.5G’yi hayata geçirirken 5G lisanslarını da aldıklarını ifade ederek “Burada 5G ihalesinde lisanslar verilirken, 4,5G’nin başlamasından 5 yıl sonra 5G hizmetine başlanacak diye sözleşmede yer aldı. Bunu taraflar arzu ederse 1 yıl öne çekebilir diye bir madde de konuldu. Bu da Eylül 2027 oluyor. Biz de Turkcell olarak çalışmalarımızı buna göre yapıyoruz. Dolayısıyla 5G ile ilgili yol haritası da önümüzde net.” dedi.
3G’den 4.5G’ye geçerken hızlı 10 kat artırdıklarını, 5G ile bu hızın bir 10 kat daha artacağının altını çizen Küçüközdemir, dolayısıyla fiber altyapısı olmazsa 5G hizmetini vermenin de mümkün olmayacağını belirtti.
Küçüközdemir, hem 5G öncesi hem de evlerdeki hız ihtiyacının karşılanması noktasında fiberin ada genelinde yaygınlaşması gerektiğinin altını çizerek, bunun bir ihtiyaç olduğunu anlattı.
Dünyada da en çok kullanılan altyapının fiber olduğunu örnekler vererek anlatan Küçüközdemir, 5G’de kurulması gereken istasyon sayısının çok daha fazla olduğunu belirterek, “Şu anda 400’ün üzerinde istasyonumuz var. Bunların sadece yüzde 10’u birbirlerine fiber ile bağlı. 5G geldiğinde bunların neredeyse tamamını fiber ile bağlamak gerekecek. Dolayısıyla fiber optik altyapı ülkemizin büyük bir kısmına götürmek gerekir.” dedi.
“1000 megabit için planlama yapıyoruz”
Küçüközdemir, fiber ne kadar yaygınlaşırsa 5G trafiğini daha kaliteli vermenin de o kadar mümkün olacağına vurgu yaparak sözlerine şöyle devam etti:
“Dünyada bugün itibarıyla bir buçuk milyar genişbant kullanıcısı var. Bunların %60’ı fiber ile bağlı. Bizim Superbox ismini verdiğimiz sabit telsiz erişim diye geçiyor bu erişim türü ve dünyadaki toplam genişbant erişiminin %5’ini %10’unu bulmuyor. Dünyada aslolan şu an fiber. KKTC’de de bunu yapmak gerekiyor. Dünyadaki bir buçuk milyar genişbant kullanıcısından 100 milyonun üzerindeki kullanıcı sayısı 1 gigabit yani bin megabit üstünde bağlanıyor. Bazı ülkelerde 25 bin megabite çıktılar. Biz KKTC olarak 15 megabitteyiz. Bunun sürdürülebilir olmadığını herkes görüyor. Biz bir gigabit yani bin megabite göre bir planlama yapacağız. Teknolojide aktif ve pasif cihazlar terminolojisi var. Aktif elektriğe takılan, pasif elektrik olmadan çalışan demektir. Fiber pasif bir ürün, döşendikten sonra ucundaki aktif cihaz değişebilir. Böylelikle o cihaz değişimi ile hız çok daha fazla da artabiliyor.”
Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu’nun (BTHK) raporlarına göre toplamda evlere giden fiber, DSL ve wireless hizmetlerinin toplamının 180 bin olduğunu söyleyen Küçüközdemir, bunun 160 bininin Afrika gibi geri kalmış ülkelerde kullanılan kuleden wi-fi ile hizmetle verdiğini anlattı. Bunun artık değişmesi gerektiğinin altını çizen Küçüközdemir, fiberin altyapı yatırımının nasıl yapılacağı konusunun şu anda tartışıldığına dikkat çekti.
“650 km’lik fiber altyapı var!”
“Telekomünikasyon Dairesi’nin altyapısı bazı yerlerde muntazam, bazı yerlerde geliştirmeye ihtiyaç var. O altyapıyı da kullanmak, kaynakları verimli hale getirmek gerekir” diyen Küçüközdemir “Açıklanan verilere göre fiber omurgada Telekomünikasyon Dairesi’nde 650 kilometre fiber var, bir de bin tane müşteriye de çekilmiş özel fiber hatlar var. Bazı ülkelerde fibere ulaşma oranı %70’leri bulurken bizde bu rakamlar maalesef yüzde yarım. Çok az… Bizim sadece 69 kilometre kendi fiberimiz var.” diye konuştu.
Ortak altyapı şirketi konsepti…
Murat Küçüközdemir, bu konuda örnek alınabilecek ülkelerden bahsettiği konuşmasına şöyle devam etti:
“Dünyada fiber yatırımını yapmanın birkaç yolu var. Bir örnek; her firmaya giderek ayrı ayrı anlaşıyor, ayrı ayrı kazıyor ve ayrı ayrı hizmet veriyor.. KKTC ölçek olarak küçük, dolayısıyla herkesin ayrı ayrı anlaşması zor. Bir tarafta da “ben kazıyorum hepimiz bunu kullanalım.” diyor. Bu çerçevede ortak altyapı şirketi konsepti doğuyor. Tek bir firma bütün yatırımı yapıyor. Biz Turkcell olarak altyapı yatırımı ortak bir şirket tarafından yapılsın diyoruz. Mobilde de, sabit internette de rakiplerimiz var, onların da ortak olduğu, bu taşın altına elini sokmak isteyen herkesin paydaş olabileceği, devletin de özellikle bizi denetleyen kurum olan BTHK’nın fiberde de benzer bir çözüm sağlamasını doğru buluyoruz..”
Ortak altyapı şirketinin 3 ülke örneği olduğunu söyleyen Küçüközdemir, “Portekiz, Fransa, İspanya’nın ortalamada haneye fiberi götürme yüzdesi yüzde 81,5. Bunu yapmayan ülkeler Avrupa’da bile yüzde 60’larda kalıyor.” diyerek ortak yatırımın önemini rakamlarla ortaya koydu.
“Maliyet çalışmaları devam ediyor”
4.5G yatırımı sonrasında şirket olarak fibere odaklandıklarını anlatan Kuzey Kıbrıs Turkcell Genel Müdürü, ortak altyapı şirketi nasıl kurulabilir, nasıl çalışabilir ile ilgili yoğun bir çalışma içerisinde olduklarını kaydetti. Bu konuda Turkcell olarak ortak altyapı şirketinin kurularak fiber yatırımlarının en hızlı şekilde hayata geçirilmesine inandıklarını belirten Küçüközdemir, ülkenin fiber optik altyapı ile donatılmasının ekonomik maliyetinin ne olacağı ile ilgili çalışmalar yaptıklarını ifade etti. Küçüközdemir, birkaç hafta içerisinde bunun maliyetinin tam olarak ortaya çıkabileceğini dile getirdi.
Kendilerinin yaptığı bir çalışmadan söz eden Küçüközdemir, şu an 180 bin abonenin olduğunu ve yaklaşık 60 bin abone için maliyet çalışması yaptıklarını belirterek, “Bu rakamı önümüzdeki 2 hafta içerisinde 80 bine çıkarmayı hedefliyoruz. Bu durumda 180 binin çok büyük bir kısmının maliyetini net biliyor olacağız.” diye konuştu.
Hedef; 2027’nin ikinci yarısı
Bakan Erhan Arıklı’nın “Haziran ayında ilk kazmayı vuralım.” dediğini anımsatan Murat Küçüközdemir, bu tarihte çalışmaların başlaması durumunda yaklaşık 36 aylık bir süreye ihtiyaç olduğunun ifade edildiğine dikkat çekti.
Küçüközdemir, “Çalışmalar planlandığı gibi başlarsa fiber altyapı üstünden hizmetlerin hızlıca başlayıp bütün ülkeye yayılmasını 2027’nin ikinci yarısında tamamlanabilir. Bu zamanlama 5G’nin gelme tarihine denk gelmektedir. “Daha erken yapılsın” denilirse çalışan ekip ve aletlerin çoğaltılmasıyla uygun maliyetlere bağlı olarak fiber altyapının yaygınlaştırılması daha erkene de çekilebilir. Günün sonunda kaliteli hizmetin halka uygun fiyatla gelmesini sağlamak hedefiyle hareket edilmesi gerekecektir.” ifadelerine yer verdi.
Ülkedeki ekonomik koşullara dikkat çeken Müdür Küçüközdemir, geçen yıl cirolarının yüzde 34’ünü yatırıma dönüştürdüklerini, bu sene de planlamalarına göre yüzde 20’nin üzerinde bir oranını yine yatırıma döndüreceklerini kaydederek, “Bu ortamda yatırım yapmak çok kolay değil ama el birliği ile fiberi getirmemiz lazım. 150 bin haneye kadar fiberi götürme hedefiyle yola çıkabiliriz.” dedi.
