Özel Bakımevleri ve Huzurevi Yasası, Cumhuriyet Meclisi’nden geçmeyi bekliyor
Aileler de yaşlılar da zor durumda… 60 yaş üstü vatandaşın ihtiyaçlarını ve bakımlarını sağlayacak bir yasanın henüz yürürlüğe girmemesi ülkedeki yaşlıları ve onlara bakmakla yükümlü aileleri büyük bir çıkmaza sürüklüyor. Bakıma muhtaç yaşlılar için dışarıdan parayla tutulan bakıcılar geçici bir çözüm olsa da maddi ve manevi pek çok sıkıntı da peş peşe geliyor.
Elif ŞEN ÇATAL
Ülkede artan yaşlı nüfusun gereksinimlerini karşılayacak yasanın bulunmaması yaşlı bakımı konusunu da standartlardan yoksun hale getiriyor.
Hastanelerde bakım ihtiyacı olan yaşlı hastalar için tutulan özel bakıcılar, hasta yakınlarından yüksek fiyatlar talep ederken aynı zamanda hasta bakımı konusunda gerekli eğitimi alıp almadığı yönünde çalışan bir denetleme mekanizması da yok.
Zaman zaman yaşlı bakımı üzerinden rant sağlandığı yönünde çıkan iddialar ülke gündemine gelse de henüz yasanın yürürlüğe girmemesinden doğan boşluklar nedeniyle ne denetleme yapılabiliyor, ne de istenilen fiyatlar konusunda bir şikayet merci bulunabiliyor.
Her bakımevinin kendi standartlarını oluşturduğu ülkede nitelikli personele erişim de bir o kadar zor.
Daha iyisi için ellerini taşın altına koydular
Dr. Hemşire Ayşe Aydındoğmuş ve Şirin Özkaynak, ülkede 60 yaş üzeri bireylerin daha kaliteli bir yaşam sürebilmesi için adeta ellerini taşın altına koymuş iki isim.
Kendi yaşamları ve iş hayatında karşılaştıkları sorunlardan yola çıkarak, ‘Hep devletten beklenmez’ mantığıyla yola çıkan Aydındoğmuş ve Özkaynak, Gelsin’i kuruyor ve daha iyisi için canla başla çalışıyor.
60 yaş üzeri vatandaşların sosyal yaşamda karşılaştığı sorunların yanı sıra, bakıma ihtiyaç duyulan anlarda yaşanan eksiklikler Aydındoğmuş ve Özkaynak’ı kadın girişimci yapmış. Amaçları para kazanmak, ticaret yapmanın çok ötesinde. Onlar, ihtiyaca cevap verirken aynı zamanda ülkedeki genç ve kadınlara da istihdam yaratmanın hedefiyle çalışıyor. Gelsin, çiçeği burnunda bir oluşum. Ağustos 2023’te ‘merhaba’ dedikleri hizmetler arasında 60 yaş üzeri bireylere pek çok aktivite imkanı sunuluyor. Hedefleri ise bunla sınırlı değil. İlerleyen zamanlarda ülkedeki yaşlı nüfusun büyük bir sıkıntısı olan çoğu zamanda görmezden gelinen yaşlı bakım konusu var. İdeallerini, dünya standartlarıyla birleştirmek için ise öncelikli ihtiyaçları yasanın bir an önce yürürlüğe girmesi.
Kabine değişti, yasa beklemede kaldı
Aydındoğmuş ve Özkaynak, Özel Bakımevleri ve Huzurevi Yasası’nın uzun uğraşlarla Çalışma Bakanlığı iş birliğiyle hazırlandığını, Cumhuriyet Meclisi’nde tartışılmaya başlandığını anlatıyor. Ancak yasa, 2023 yılında kabinedeki bazı bakanların değişmesinin ardından yeniden görüşülmeyi bekleyen yasalar arasında yerini almış.
“Denetimin de standardı olmalı”
KIBRIS’a konuşan Aydındoğmuş ve Özkaynak, ülkede hizmet veren bakımevlerinde belirli bir standart olmadığına dikkat çekerek “Bir bakımevinde kullanacağınız kapı bile son derece önemlidir. Bakımevinde çalışan her bir personele standartlar üzerinden eğitimler verilmesi, bir personele kaç yaşlının bakımının düştüğü gibi pek çok konu son derece önemli.” ifadelerini kullandı.
Şu anda bakımevlerinin denetimlerinin Sosyal Hizmetler Dairesi tarafından yürütüldüğünü dile getiren Aydındoğmuş, denetimin de standardının belirlenmesinin büyük önem taşıdığını belirtti.
Hemşire ve Ebeler Birliği’ne de üye olduğunu anlatan Aydındoğmuş, denetim standartlarının belirlenmesiyle ilgili çalışmaların yürütüldüğünü bunun hazır olmasıyla birlikte Sosyal Hizmetler Dairesi’yle de konunun detaylarını paylaşacaklarını açıkladı.
“Sıkıntıların temelinde yasa eksikliği var”
Yaşanan tüm sıkıntıların temelinde yasanın eksikliğinin yattığını söyleyen Aydındoğmuş ve Özkaynak, ülkede yaşanan hastanelerdeki hastabakıcı eksikliği hakkında da açıklamalarda bulundu.
Geçmiş dönemlerde hastanelerde hasta bakım personeliyle ilgili bir kadro olmaması nedeniyle hemşirelerin bu sorumluluğu üstlendiğini ifade eden Aydındoğmuş, ancak hemşire sayısındaki yetersizliğin de olumsuzlukları beraberinde getirdiğini savundu. İş yükü fazlalaşan hemşirelerin zamanla tükenmişlik sendromu yaşadığını anlatan Aydındoğmuş, ailelerin ise refakatçi olarak dışarıdan birini tutmasının mali sıkıntılara neden olduğunu dile getirdi.
“Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nda yapılan değişiklikle bakım personeli kadrosu açıldığını hatırlatan Aydındoğmuş, “Eğer devlet, hastanelere hemşireler gibi bakım personeli alırsa bütün sıkıntılar ortadan kalkar.” şeklinde konuştu.
“Hizmet alımı geçici bir çözüm”
Şu anda özel şirketlerden hizmet alımı yapıldığını dile getiren Aydındoğmuş, bunun geçici bir çözüm olduğunu hizmet alımından dolayı farklı sıkıntıların yaşanabileceğini söyledi. Aydındoğmuş, hasta bakımıyla ilgili yapılabilecek en doğru şeyin devletin kendi bünyesinde bir kadrolandırmaya gitmesi olduğunu, kadrolu olarak alınan bakım personelinin yine devlet tarafından bir takım eğitimlerden geçerek göreve başlamasıyla denetimin daha sağlıklı yürütülebileceğini kaydetti.
“Gelsin, ihtiyaçlardan doğdu”
Tam da bu sorunların varlığından yola çıkarak Gelsin’i kurduklarını anlatan Şirin Özkaynak da, amaçlarının Avrupa standartlarında hizmet veren, gerekli eğitimlerden geçmiş personellerin sahada yer almasını sağlamak olduğunu dile getirdi.
Öte yandan kadın ve gençlere istihdam sağlama için yeni projeler geliştirdiklerini ifade eden Özkaynak, şu an 60 yaş üstü bireyler için günlük aktiviteler yaptırdıklarını bundan sonraki adımın ise hasta bakımı konusunu hayata geçirmek olduğunu dile getirdi.
Yaşlı bakımı konusunda yolun çok başında olunduğunu belirten Aydındoğmuş ve Özkaynak, Sağlık Bakanlığı’yla sürekli temas halinde olduklarını ve konuyu daha iyi noktaya taşımak için neler yapılabileceği hakkında iş birliği içinde bulunduklarını belirtti.
