Hatipoğlu aileleri uyardı: İlgisiz veya çok kontrolcü olmayın

Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu Başkanı Teyfide Tecel Hatipoğlu, madde bağımlılığı ve uyuşturucuyla mücadele konusunda KIBRIS’a önemli açıklamalarda bulundu; aileleri uyardı.

“Sorunlarla baş etmenin yanlış yolu”… Madde kullanımının birçok nedeni olabileceğine dikkat çeken Hatipoğlu, arkadaş ortamının yanı sıra ilgisiz ebeveynlerin veya tam tersi çok kontrolcü anne babaların kişileri uyuşturucu kullanımına yönlendirebileceği uyarısında bulundu, maddeye başlamasına neden olabileceğini söyledi.

“Merak, asilik, arkadaşlarına uyma”… Teyfide Tecel Hatipoğlu, “Gençler uyuşturucu ile nasıl tanışıyor?” sorusuna cevaben, gençler arasında merak, sınırlarını aşma çabası, asilik, bir guruba ait olmak istemesi, kabul görme, farklı olma dürtüsü, arkadaşlarına uyma, sorunlarını çözebilmek veya unutmak ya da daha iddialı olma gibi bazı nedenlerin uyuşturucuyla tanışmalarına neden olabildiğini ifade etti.

Doğan SAMER

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de uyuşturucu maddelerinin yaygınlaşması ve madde bağımlılığı her geçen gün artıyor. Kullanım yaşının 12-13’lere kadar düşmesi, tehlikenin boyutunu gözler önüne seriyor.

Son dönemlerde ağır kimyasal maddelerin varlığı ise en büyük tehlikelerin başında geliyor.

Ülkemizde konuyla ilgili toplumsal bir mücadele ve farkındalık olmazken; pek çok kişi, madde bağımlılığıyla mücadele ediyor. Birçok kişi madde bağımlılığıyla boğuşurken, bu illetten kurtulup kendisine yeni bir yaşam kurabilenler de var.

Konuyla ilgili, KIBRIS’a önemli açıklamalarda bulunan Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu Başkanı Teyfide Tecel Hatipoğlu, uyuşturucunun ani ölümlere sebep olan bir bağımlılık olduğunu vurgularken, “Bu durumu bilerek devam edilmesi, uyuşturucu bağımlılığını göstermektedir.” dedi.

Hatipoğlu, “Uyuşturucu özelliğe sahip birçok madde vardır. Bu maddeler kokain, esrar, ekstazi, eroin, taş kokain (crack kokain), bonzai, ketamin, mescalin, amfetaminler ve metamfetaminler olarak bilinir. Bu maddeler hem uyarıcı ve keyif verici hem de uyuşturucu maddelerdir ve bağımlılık yapıcı özelliğe sahiptir. Bu maddelerin bir kez alımı bile bağımlılık yapmaya yeterlidir. Alınmaya devam ettikçe vücut bu maddeyi daha çok isteyecek, bu nedenle sürekli uyuşturucu alım miktarı ve sıklığı artış gösterecektir.” ifadelerini kullandı.

“Maddeye ulaşabilmek için büyük çaba sarf ederler”

Teyfide Tecel Hatipoğlu, madde bağımlılığının bireylerin bir maddeyi tedavi nedeniyle veya fiziksel bir ihtiyaç olmaksızın kullanması ve giderek artan kullanım miktarı sonucunda maddeye bağımlı hale gelmesi olduğunu vurgulayarak, “Madde bağımlısı kişiler, bağımlısı oldukları maddeye ulaşabilmek için büyük çaba sarf eder.” dedi.

Hatipoğlu, madde bağımlılığının belirtileri hakkında, madde bağımlılığının bireylerde birçok belirti ile kendini gösterdiğini söyledi.

Hatipoğlu, madde bağımlılığının belirtileri hakkında, “Madde kullanılmadığı zamanlarda yoksunluk çekmek, maddeyi temin edebilmek için yoğun çaba ve para harcamak, aile ilişkilerinin bozulması, sosyal çevreyle araya mesafe konulması, yalnızlaşmak, arkadaş gurubunun kullanıcılar ve satıcılardan oluşması, iş ve okul hayatının olumsuz etkilenmesi, maddeden aranmak için birçok kez çaba sarf edip başarısız olma girişimleri ve benzeri birçok konudan bahsedebiliriz.” ifadelerini kullandı.

“İlgisiz ebeveynler çocuğun maddeye başlamasında neden olabilir”

Bireyin madde kullanmaya başlamasının nedenlerinin kişiden kişiye değişebildiğini ifade eden Teyfide Tecel Hatipoğlu, bazen geçmişte yaşanan bir taciz, şiddet görme ve benzeri travmatik olayların, genetik yatkınlıkların, psikolojik sorunların, maddeye çok kolay bir şekilde ulaşabilmenin, arkadaş ortamının, sorunlarla baş etme becerilerinin gelişmiş olmamasının, madde kullanan kişilere özenmenin, ilgisiz ebeveynlerin veya çok kontrolcü anne baba ile benzeri konuların, kişilerin maddeye başlamasında neden olabileceğini söyledi.

“Bazı maddeler çok hızlı bağımlılık yapar”

Bireylerin madde bağımlısı olma süreci hakkında yorumda bulunan Teyfide Tecel Hatipoğlu, madde bağımlılığının bir anda olan bir sorun olmadığını vurgulayarak, “Madde bağımlısı olma yolunda bireylerin geçtiği bazı evreler vardır. Bu evreler herkes için aynı olmamakla birlikte madde bağımlılığının birçok kişide aynı aşamalarla oluştuğu görülmektedir. Bireyler birinci evrede, madde kullanmanın bir sakıncasının olmadığı, bir kere kullanmanın bağımlılık yapmayacağını düşünerek madde kullanırlar. Bu aşamada bireyler maddeyi kullansalar dahi güçlü bir iradeye sahip oldukları için bir daha kullanmayacaklarını düşünürler. Maddenin denenmesinde, psikolojik sorunlar, kötü yaşanmışlıklar, arkadaş ortamı da etkili olur. Bir kere maddeyi kullanmış olan birey, ikinci aşamada madde kullanırken yaşadıklarını tekrar yaşamak ister. Bu bazen yaşadığı acıları unutmak veya maddenin verdiği geçici haz duygusunu yaşamak bazen madde kullanan arkadaşlarından ayrılmak istememek guruba ait hissetmek sebebiyle olabilir. Bu sebeplerle birey, maddeyi tekrar kullanabilir. Bazı maddeler çok hızlı bağımlılık yapıcıdırlar. Madde kullanılmadığı zamanlarda yoğun yoksunluk yaşanır. Madde kullanımı bireylerin hayatını olumsuz etkilemeye başlar ve kişiyi kısır bir döngü içerisine sokabilir.” dedi.

“Bağımlılık kişide başlar ve bir aile hastalığına dönüşür”

Teyfide Tecel Hatipoğlu, “Bağımlılık bir beyin hastalığıdır fakat düzeltilebilir bir sorundur.” dedi.

Hatipoğlu, madde bağımlılığı tedavi süreci hakkında, “Madde bağımlılığının tedavisi, bireylerin yalnızca kendi çabalarıyla genellikle mümkün değildir çünkü kullanılan maddelerin bağımlılık yapma oranı çok yüksektir ve bireyler madde kullanmadıklarında yoğun bir yoksunluk çeker. Bu sebeple bireylerin, madde kullanmayı bırakmak için uzman yardımı alması şarttır. Kişi ailesinin, yakınlarının, devletin ve toplumun da desteğine ihtiyaç duyar. Gerektiğinde tedavi yatılı yapılabilmektedir fakat bazen ayaktan tedaviyle de başarı sağlanmaktadır. Uzunca bir süre kişinin psikolojik destek alması gerekir ve bu sürece ailenin de dahil edilmesi gerekmektedir. Bilirsiniz ki bağımlılık kişide başlar ve bir aile hastalığına dönüşür.” ifadelerini kullandı.

“Arkadaş ortamına uymak uyuşturucuyla tanıştırabiliyor”

Teyfide Tecel Hatipoğlu, “Gençler uyuşturucu ile nasıl tanışıyor?” sorusuna cevaben, gençler arasında merak, sınırlarını aşma çabası, asilik, bir guruba ait olmak istemesi, kabul görme, farklı olma dürtüsü, arkadaşlarına uyma, sorunlarını çözebilmek veya unutmak ya da daha iddialı olma gibi bazı nedenlerin uyuşturucuyla tanışmalarına neden olabildiğini ifade etti. Hatipoğlu, aile içinde dürtüsel davranış örüntülerinin olması, iletişimin ve aile desteğinin azlığı, çatışma ortamları, çok kontrolcü aileler, ebeveynlerin alkol ve bunun gibi madde kullanma alışkanlıklarının olması gibi sebeplerin uyuşturucuyla hem tanışma hem de bağımlılık oluşumuna zemin hazırlayabildiğini söyledi.

“Bu gençlerin hayatı nasıl etkileniyor?” sorusuna cevap veren Hatipoğlu, “Madde kullanan kişiler çevrelerine bakarlarsa benzer sorunları başkalarının da yaşadıklarını ve farklı yollarla sorunlarıyla baş edebildiklerini rahatlıkla görebilirler. Madde kullanımı, sorunlarla baş etmenin yanlış bir yöntemidir. Sorunları çözmede bağımlılık yapıcı maddenin herhangi bir yardımı olmaz. Bağımlılık yapıcı madde kullanan kişi kısa süreliğine kaygılarını ve sorunlarını unutabilir ama sorunlar hâlâ çözülmemiştir. Dahası, bağımlılık yapıcı madde kullanmak başka sorunlara da yol açar çünkü bağımlılık yapıcı maddeler istenmeyen güçlü etkilere sahiptir. Ayrıca kullanıldıkları zaman kimi hukuki sonuçlara da yol açar.” dedi.

“Maddeyi bir kez almak bile bağımlılık yapmaya yeterlidir”

Teyfide Tecel Hatipoğlu, uyuşturucu bağımlılığının, bireyin beden ve ruh sağlığını, aile ve sosyal hayatını olumsuz etkileyecek seviyede sürekli madde alma isteği ve bu isteğe engel olmaması olduğunu söyledi.

Uyuşturucu bağımlılığının ani ölümlere sebep olan bir bağımlılık olduğunun altını çizen Hatipoğlu, “Bu durumu bilerek devam edilmesi uyuşturucu bağımlılığını göstermektedir.” dedi.

Hatipoğlu, “Uyuşturucu özelliğe sahip birçok madde vardır bu maddeler kokain, esrar, ekstazi, eroin, taş kokain (crack kokain), bonzai, ketamin, mescalin, amfetaminler ve metamfetaminler olarak bilinir. Bu maddeler hem uyarıcı ve keyif verici hem de uyuşturucu maddelerdir ve bağımlılık yapıcı özelliğe sahiptir. Bu maddelerin bir kez alımı bile bağımlılık yapmaya yeterlidir. Alınmaya devam ettikçe vücut bu maddeyi daha çok isteyecek bu nedenle sürekli olarak uyuşturucu alım miktarı ve sıklığı artış gösterecektir.” Sözleriyle, uyuşturucu bağımlılığının ne kadar ciddi bir durum olduğunu bir kez daha anlattı.

7/24 çalışan, ücretsiz 1191 danışma destek hattının önemini de anlatan Hatipoğlu, gizliliğin birinci ilkeleri olduğunu vurguladı.

“Tedavi süreci çok zor ve uzun”

Bağımlılıktan kurtulmak için işlenen prosedürlerden bahseden Teyfide Tecel Hatipoğlu, “Uyuşturucu bağımlılığı tedavisi çok önemli bir tedavidir. Bu tedaviyi önemli yapan ise çok zor ve uzun bir süreç oluşudur. Uyuşturucu bağımlılığı tedavisi erken dönemlerde teşhis edilip yapıldığında hem birey hem de aile için kısa zamanda iyi sonuçlar doğurabilir. Uyuşturucu bağımlısı birey aile ve yakın çevre tarafından çok iyi gözlemlenmelidir bu gözlem erken teşhis için gereklidir. Bir diğer önemli husus ise bireyin tedaviyi olumlu karşılayıp, kabullenmesi ve tedavi için istekli olmasıdır. Bu tedavinin başarılı sonuçlanmasını sağlayacaktır. Uyuşturucu bağımlılığı tedavisi, tedavi ve psikoterapi olmak üzere iki aşamadan oluşur. Tedavi aşamasında birey hastaneye yatırılabilir veya ayaktan tedavi ile bireyin vücudunun uyuşturucu maddeden arınması sağlanır. Sonrasında psikoterapi aşamasında ruhsal iyileşme sağlanmaya çalışılır. Uyuşturucu bağımlılığının tedavi aşaması kişinin tedaviye verdiği yanıta göre değişiklik gösterebilmektedir. Bağımlı kişi 2-6 hafta arasında gözlem altında tutularak daha sonrasında da bir psikoterapi süreciyle mümkündür. Bu tedavi sürecinin etkili olabilmesi için bilişsel davranışçı terapi, aile terapisi, grup terapisi, motivasyonel görüşme teknikleri ve benzeri tedaviler etkilidir.” ifadelerini kullandı.

Uyuşturucu ile mücadelede yeni stratejiler

Uyuşturucuyla Mücadele Komisyonu’nun uyuşturucu konusunda önemli bir panel düzenlediğini işaret eden Teyfide Tecel Hatipoğlu, “KKTC Uyuşturucu ile Mücadele Stratejileri Paneli düzenliyoruz. Başbakan Sayın Ünal Üstel’in değerli eşi Zerrin Üstel himayelerinde gerçekleştirilecek panel, sektördeki en güncel mücadele stratejilerini ele alacak.” dedi.

Hatipoğlu, düzenlenecek panel hakkında şu ifadeleri kullandı:

“15-19 Nisan 2024’te Acapulco Hotel’de düzenleyeceğimiz panel, Türkiye ve KKTC’den önemli isimleri bir araya getirecek. Panelin başkanlığını Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nejdet Ünuvar hocamız üstlendi. KKTC’den Yakın Doğu Üniversitesi Enfeksiyon Profesörü Prof. Dr. Kaya Süer, Komisyonun eğitim danışmanı ile süpervizörü ve Uluslararası Bilişsel Davranışsal Psikoterapiler Derneği Başkanı Dr. Zafer Bekoroğulları katılım sağlayacak.

Türkiye’den bağımlılık alanında güçlü çalışmaları olan ve komisyonun eğitim danışmanı, süpervizörü ve birçok proje yöneticisi-uygulayıcısı değerli hocamız Prof. Dr. Kültegin Ögel, iş birliği yaptığımız Ankara Üniversitesinin değerli hocalarından Prof. Dr. Nebile Dağlı ve Prof. Dr. Serap Anette Akgür gibi önemli isimlerin katılımıyla ve alanında uzman pek çok profesyonel hocalarımızın bulunacağı bir panel düzenliyoruz. Panel içeriğinden bahsedecek olursak, ilk iki günün ardından 17 Nisan’da gerçekleştirilecek yuvarlak masa toplantısında önemli öneriler toplanacak. 18-19 Nisan’da ise Ankara Üniversitesi onaylı 12 saatlik bir eğitim tamamlanarak, katılımcılara sertifikaları verilecek.

Panel sonuçları, Emanate-Highlights from the Drug Abuse and Addiction Studies Sessions (EHASS) dergisinde akademik makale olarak yayınlanacak. Rapor sonuçlarını KKTC’de uygulanması gereken stratejileri içerecek şekilde Başbakanımıza teslim etmeyi hedefliyoruz. İlgilenen kişiler için etkinlik detayları Panel2024.org adresinde mevcuttur. Bu panelin, uyuşturucu ile mücadelede yeni stratejilerin belirlenmesi ve bu alanda farkındalığın artırılması adına bizler ve ülkemiz için çok anlamlı olacaktır diye düşünüyorum.”