Deniz seviyeleri yükseliyor: Grönland’ın buz rafları 1978’den bu yana üçte bir azaldı
Atmosfere salınan sera gazlarının neden olduğu etkiler sonucunda, Dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda artış yaşanıyor.
Söz konusu sıcaklık artışının neden olduğu küresel ısınmadan en çok etkilenen yapılar ise buzullar oluyor.
Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde bulunan Grönland, kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı bölge olarak dikkat çekiyor.
Yer yer 3 kilometre kalınlığında buz tabakalarının görüldüğü ve Danimarka’ya bağlı olan bu bölge, dünya genelinde deniz seviyelerinin yükselmesinde doğrudan etkili.
Yeni çalışma oldukça endişe verici
Araştırmacılar, Grönland’daki buz raflarının 1978’den bu yana hacminin üçte birinden fazlasını kaybettiği konusunda uyardı.
Sıcak okyanus suları hayati önem taşıyan buz raflarının parçalanmasını hızlandırdı, onları alttan eritti ve çökme riskini artırdı.
Kuzey Grönland’ın devasa buzullarını destekleyen sekiz buz tabakasından üçü çoktan tamamen çöktü, geri kalan beşi ise çökmeye yaklaşıyor.
Okyanus ısınmaya devam ettikçe bilim insanları buz raflarının geri çekilmeye devam edeceğini ve bunun küresel deniz seviyelerinde ciddi sonuçlar doğuracağını söylüyor.
Deniz seviyeleri 2 metre yükselebilir
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden (CNRS) uzmanlara göre, eğer bunlar tamamen ortadan kalkarsa, bu buz rafları küresel deniz seviyelerini 2,1 metre yükseltmeye yetecek kadar su açığa çıkarabilir.
Kutup Buzulu’nun daha hassas bölgelerinin aksine, Grönland’ın buz raflarının daha önce sabit olduğuna inanılıyordu.
Ancak bilim insanları buz raflarının hızla artan bir çöküşe maruz kaldığını göstermek için saha gözlemleri, hava fotoğrafları, uydu verileri ve bölgesel iklim modellerini kullandı.
2000’li yıllardan bu yana Zachariae Isstrom, Ostenfeld ve Hagen Brae buzullarının yüzen buz rafları tamamen çöktü.
2003 yılında Ostenfeld buz sahanlığının yüzde 80’i denize çöktü ve 27 km küp buz kaybetti.
Benzer şekilde Hagen Brae, 2001 ile 2005 yılları arasında çöktü ve orijinal kütlesinin onda birinden biraz fazlasını geride bıraktı.
Kalan diğer buz rafları da hızla inceldi ve küçüldü; bazıları 8,3 km kadar geri çekildi.
Bu çökmelerin tehlikesi, buzun okyanusa girme hızını artırması ve bunun da deniz seviyeleri üzerinde çok büyük bir etkiye sahip olmasıdır.
Buz rafları, buzulların denize girmesini engelleyen dev donmuş barajlar gibi işlev görüyor.
Grönland, halihazırda 2006 ile 2018 yılları arasında deniz seviyesindeki artışın yüzde 17,3’ünden sorumlu.
Ancak Kuzey Grönland’ın buzulları, deniz seviyesini 2,1 metre yükseltmeye yetecek kadar buz barındırıyor.
Araştırmacılar, Grönland buz tabakasının hızla parçalanmasının arkasındaki itici faktörün artan okyanus sıcaklıkları olduğunu söylüyor.
Okyanus sıcaklıkları yükseliyor
Batı Kuzey Grönland’daki okyanus sıcaklıkları 1965 ile 2000 yılları arasında ılımlı bir artış göstererek -0,1°C’den 0°C’ye yükseldi.
Ancak 2000 ile 2015 yılları arasında okyanus sıcaklıkları, 0°C’den 0,3°C’ye yükselerek artmaya devam etti.
Kuzey Doğu’da sıcaklıklar daha da hızlı arttı ve 1990 ile 2020 yılları arasında 0,4°C’den 1,2°C’ye yükseldi.
Son araştırmalar, küresel sıcaklıkların mevcut hızda artmaya devam ettiği en kötü senaryoda, okyanusların 2150 yılına kadar fazladan 1,2 metre daha yükselebileceğini öne sürüyor.
Güney Kore’deki Pusan Ulusal Üniversitesi’nden bilim insanları ve Hawaii Üniversitesi’nden Fabian Schloesser’e göre, sıcaklıklar üç katına çıkabilir.
Küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 2 °C üzerinde sınırlamak bile (Paris Anlaşması’nın temel amacı) deniz seviyelerinin yükselme hızını yavaşlatmak için yeterli olmayacak.
Yeni çalışma, yalnızca küresel sıcaklık artışını bu yüzyılın sonuna kadar sanayi öncesi seviyelere göre 1,8°C’nin altında sınırlandırarak deniz seviyesindeki yükselişin hızlanmasını önleyebileceği konusunda uyarıyor.
Deniz seviyeleri mevcut oranlarda yükselmeye devam ederse, dünyadaki birçok kıyı bölgesi sular altında kalabilir.
