Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürü Rıfkı, 2023 yılında ülkemizde eski eserlerle ilgili yürütülen çalışmaları ve 2024 yılına ilişkin planlarını KIBRIS’a anlattı.
Bakım onarım Türkiye desteği ile… Tankut Rıfkı, tarihi eserler için 2024 yılı bütçesinde ayrılan miktarın yaklaşık 14 milyon TL olduğunu belirterek, “Tarihi eserlerin bakım ve onarımında daire personelinin yanı sıra Türkiye Cumhuriyeti ile iş birliği içerisinde çalışmalar gerçekleştiriliyor” dedi.
Restorasyon çalışmaları… 2023’te TİKA ile iş birliği çerçevesinde Mevlevi Müzesi’nde çalışmalarının devam ettiğini, Lefkoşa’daki Lüzinyan Evi ve Venedik Evi’nin bakım ve onarım çalışmalarının yapıldığını söyleyen Tankut Rıfkı, Girne Kalesi ve Salamis Harabeleri ile ilgili restorasyonun yapılmasının planlandığını kaydetti.
Cemre CEMALİ
Tarihi eserlerin bakım onarımı için 2024 yılı bütçesinde ayrılan miktar yaklaşık olarak 14 milyon TL.
Ülkemizde 26’sı müze ve 6’sı ören yeri olmak üzere toplam 32 taşınmaz eski eser var.
Başkent Lefkoşa’da yer alan müzeler; Derviş Paşa Etnoğrafya Müzesi, Mevlevi tekke Müzesi (Restorasyon nedeniyle kapalı), Taş Eserler Müzesi, Barbarlık Müzesi, Milli Mücadele Müzesi, Lüzinyan Evi, Saçaklı Ev Kültür Binası, Bedesten Ortaçağ Mezar Taşları Müzesi (Kapalı).
Girne’deki müzeler; Girne Kalesi ve Seksiyonları, Bellapais Manastırı, St. Hilarion Kalesi, Harup Ambarı ve Kıbrıs Evi Müzesi, Arhangelos Mihail İkon Müzesi ( Restorasyon nedeniyle kapalı), Barış Özgürlük Müzesi, Antiphonitis Manastırı, Taşkent Şehitliği ve Müzesi.
Gazimağusa’da yer alan müze ve ören yerleri; St. Barnabas Müzesi, Salamis Harabeleri, Othello Kalesi, Kral mezarları ve Müzesi, Enkomi Harabeleri, Kantara Kalesi, Canbulat Müzesi, İskele İkon Müzesi (Banayia Teodokou), İskele Arkeoloji Müzesi, Namık Kemal Müzesi, Akkule, Ay. Trias Bazilikası (Sipahi).
Güzelyurt’ta bulunan müze ve ören yerleri; Güzelyurt Arkeoloji ve Doğa Müzesi/ St. Mamas İkon Müzesi, Soli Harabeleri, Vuni Sarayı, Güzelyurt Tren İstasyonu Müzesi.
Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürü Tankut Rıfkı, 2023 yılında eski eserlerle ilgili yürütülen çalışmaları ve 2024 yılına ilişkin planlarını KIBRIS’a anlattı.
“32 müze ve ören yeri var”
Tankut Rıfkı, tarihi eserlerin “Taşınır Nitelikli” ve “Taşınmazlar” olarak ikiye ayrıldığını anlattı. Rıfkı, taşınmazların müze ve ören yerleri olduğunu, taşınır nitelikli eski eserlerin ise kazılar sonucunda çıkan eserlerden oluştuğunu anımsattı.
Rıfkı, Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürlüğü’ne bağlı 26 müze ve 6 ören yeri olmak üzere toplam 32 müze ve ören yeri bulunduğunu söyleyerek; Lefkoşa ve Girne’de 8’er müze, Gazimağusa’da 8 müze ve 4 ören yeri, Güzelyurt’ta ise 2 müze ve 2 ören yeri olduğunu açıkladı.
Kaleburnu ve Tatlısu bölgesinde olmak üzere şu an iki bölgede kazı çalışması yürütüldüğünü ifade eden Rıfkı, “Buralardan çıkan tarihi eserler ve ayrıca vatandaşların bir kazı sonucunda karşılaştığı eski eserlerin bize bildirilmesiyle bu eserler alınıp depolarımızda muhafaza ediliyor” dedi
“Depolardaki eserler de sergilenecek”
Tankut Rıfkı, önümüzdeki dönemlerde depolarında yer alan eski eserleri müzelerde dönüşümlü olarak geçici sergilerle sergilemeyi planladıklarına işaret ederek, böylece depolarda bulunan ülkemizi tanıtıcı eski eserlerin halkın ve turistlerin ziyaretine açılacağını söyledi.
Taşınır ve taşınmaz nitelikteki eserlerin tümünün müdürlükleri kontrolünde olduğunu ve mülkü olan taşınmaz eski eserlerin bakım ve onarımının yapıldığını anlatan Rıfkı, “Taşınır nitelikli eserler müzelerimizde sergileniyor ancak şu ana kadar eserlerde pek değişiklik yapılmadı. Bunu bir adım ileri götürerek 2024 yılında sergide olmayıp depolarımızda muhafaza edilenlerin de sergilenmesini gerçekleştireceğiz” dedi.
“Taşınır eski eserlerin bakımını yapan konservasyon uzmanı yok”
Tankut Rıfkı, taşınır ve taşınmaz nitelikli eserlerin bakım onarımlarının nasıl yapıldığı ile ilgili de bilgi vererek, taşınmaz nitelikli eski eserlerin bakım onarımının ihtiyaç olması durumunda daire bünyesinde görevli personel tarafından yapıldığını kaydetti. Rıfkı, buna ek olarak da ayrılan bütçe çerçevesinde ihale usulü ile hazırlanan projelerin Anıtlar Yüksek Kurulu’nda görüşülerek dokuya uygun restorasyon çalışmalarının gerçekleştirildiğini ifade etti.
Rıfkı, taşınır eski eserlerin bakımının ise müdürlükleri bünyesinde bulunan Konservasyon/ Koruma Bakım Onarım Merkezi’nde yapıldığını ancak şu anda konservasyon uzmanı bulunmadığını belirterek, Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı tarafından konservasyon uzmanının istihdam edilmesi yönünde çalışmaların devam ettiğini ve gerekli talimatın verildiğine dikkat çekti.
“Tarih eserler için ayrılan bütçe…”
Kültürel miraslar için iyileştirme çalışmalarının yapıldığının altını çizen Tankut Rıfkı, “Tarihi eserler için 2024 yılı bütçesinde ayrılan miktar yaklaşık 14 milyon TL’dir. Bütçe çerçevesinde dairemiz personeli ile imkanlar dahilinde bakım onarımları yapılmaya çalışılıyor. Gerek daire olarak gerekse Türkiye Cumhuriyeti ile iş birliği içerisinde çalışmalar gerçekleştiriliyor. Hedefimiz, kültürel mirasımızı en iyi şekilde gelecek nesillere aktarmak” vurgusu yaptı.
Rıfkı, 2023 yılında bazı müzelerin tamir ve tadilatları ile ilgili yürütülen çalışmalardan da bahsederek, bu bağlamda TİKA ile iş birliği çerçevesinde Mevlevi Müzesi’nin bakım ve onarım çalışmalarının devam ettiğini, Lefkoşa’daki Lüzinyan Evi ve tarihi bina olan Venedik Evi’nin de bakım ve onarım çalışmalarının TİKA iş birliği çerçevesinde yapıldığını açıkladı.
“Lefke’nin gelişmesi için önemli bir adım”
Turizm ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu’nun da “Her ilçede bir müze” vurgusu yaptığını ve bu amaçla tarihi Lefke Vasıf Palas Müzesi ihalesinin tamamlandığını ve yapımına başlanacağını söyleyen Tankut Rıfkı, bunun Lefke’nin gelişmesi için önemli bir adım olacağını belirtti.
Rıfkı, Lefkoşa’da da büyük bir arkeoloji müzesi yapmayı planladıklarının altını çizerek, “2024 yılında yer bulunması ve projelendirilmesi halinde özelde Lefkoşa’ya, genelde de ülkemize güzel ve çağdaş bir müze kazandırma planlarımız var” dedi.
Girne Kalesi ve Salamis Harebeleri restore edilecek
Girne Kalesi ve Salamis Harabeleri ile ilgili en kısa zamanda restorasyon çalışmalarının yapılmasının planlandığını bu bağlamda geçtiğimiz günlerde ülkemize bir heyet geldiğini söyleyen Tankut Rıfkı, çalışmaların Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Cumhurbaşkanlığı Plan Program İzleme Değerlendirme Sistemi (CPPİDS) çerçevesinde, dairenin restorasyon şubesi ile de iş birliği içerisinde yürütüldüğünü açıkladı.
Rıfkı, “Bunlar oldukça önemli ve en çok ziyaretçisi olan yerlerdir. Çok büyük projeler. İlk defa benim dönemimde bakanımızın da desteğiyle bunu sağladık” diyerek, önce restorasyon projelerinin, ardından da ihalesinin yapılacağını böylece Girne Kalesi ve Salamis Harabeleri’nin korunacağını ifade etti.
“Eski eserler dijital ortama aktarılacak”
Taşınır durumda olan ve depolarda bulunan eski eserlerin dijital ortama aktarılması ile ilgili de planları olduğunu anlatan Tankut Rıfkı, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün Proje Koordinatörlüğü tarafından Eski Eserler ve Müzeler Dairesi’nin envanterinde bulunan taşınır eski eserlerin envanter bilgilerinin dijital ortama aktarılması ile ilgili MUES (Müzeler Ulusal Envanter Sistemi) Sisteminin kurulması için ön çalışmalar başlatıldığını kaydetti.
Rıfkı, envanter numarası olan taşınabilir eserler üzerinde barkotlama sisteminin de oluşturulacağını kaydederek, önümüzdeki yıl içerisinde bunun da hedefleri arasında olduğunu kaydetti.
“Kurumsal site yapıldı”
Tankut Rıfkı, kurumsal internet sitesini hayata geçirdiklerini söyleyerek, şöyle devam etti:
“Eski Eserler ve Müzeler Dairesi’nin Web sayfasının daha iyi hizmet verebilmesi, işlevsel ve aranılan bilgiye en hızlı ve kolay biçimde ulaşılmasını sağlamak amacıyla da www.eemd.gov.ct.tr kurumsal internet sitesi hayata geçirdik. Web sitesi üzerinden Eski Eserler ve Müzeler Dairesine bağlı Müze ve Ören Yerleriyle ilgili bilgi ve fotoğraflar, Eski Eserler yasa ve Tüzükleri, Müze ve Ören Yerleri Ziyaret Saatleri, duyuru, etkinlik, haberler ve iletişim bilgilerine rahatlıkla ulaşılabiliyor”.
“Müze olarak kullanılan bazı kilise ve manastırlar var”
Tankut Rıfkı, ülkemizde bulunan kilise ve dini yapıların Kıbrıs Vakıflar İdaresi’ne bağlı olduğunu ifade ederek, Eski Eserler ve Müzeler Dairesi sorumluluğunda olan ve müze olarak kullanılan bazı kilise ve manastırların da olduğuna dikkat çekti.
Daireleri sorumluluğunda olan ve müze olarak kullanılan bu kiliselerin gayet iyi durumda olduğuna vurgu yapan Rıfkı, St. Barnabas, Antiphonitis, St. Mamas’ın en iyi örneklerden olduğunu ifade etti.
Fotoğraflar: Ali Cem GÜL
