Kanser hastalarının sayısı hakkında sağlıklı veri şart…
Ülkedeki kanser hastalarının sayısı hakkında sağlıklı bir veri olmaması ilaç stoku açısından da büyük bir sorun…
İlaç ihaleleri de dert!.. Kanser Hastalarına Yardım Derneği Başkanı Raziye Kocaismail, ülkede kaç kanser hastası olduğunun net olmamasından dolayı hastalığın tedavisinde kullanılacak ilaçların miktarıyla ilgili de sıkıntı yaşandığını anlattı. Kocaismail, ilaç ihale süreçlerinin uzamasından da dert yandı.
Dernek maddi zorluk yaşıyor… Kanser hastalığında devletin eksik bıraktığı noktaları doldurma gibi önemli bir misyonu olan Kanser Hastalarına Yardım Derneği pandemi sonrasında maddi sıkıntılar içerisine girdi. Bu durum hastaların taleplerinin karşılanması noktasında sıkıntı oluşturuyor.
Elif ŞEN ÇATAL
Ülke genelinde 2023 yılında yaşanan ilaca erişim konusundaki sıkıntıların, kur farkı nedeniyle 2024 yılında da devam edeceği eczane ve eczane deposu sahipleri tarafından dile getiriliyor. Buna bağlı olarak kronik hastalığı olan hastalarda ilaca erişim konusu, ‘ilaç krizi’ne döndü.
Özellikle kanser hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçların pahalı olması, hastaların kendi imkanlarıyla ilaca erişimini neredeyse imkansız hale getiriyor. KKTC’de 25 Aralık’ta yapılan ilaç zamlarının ardından vatandaş, reçetesiz kullanılan ilaçları bile almakta zorlanırken, özel tedavi gerektiren hastalıklarda kullanılması zorunlu olan ilaçlar, hasta ve hasta yakınlarını içinden çıkılmaz bir duruma sürüklüyor.
Her yıl ortalama 700 civarında yeni hastanın eklendiği kanser hastalarının tedavisi de yaşanan süreçte oldukça sıkıntılı bir hal alıyor. Kanser Hastalarına Yardım Derneği Başkanı Raziye Kocaismail, 2023 yılında hasta ve hasta yakınlarının en çok ilaca erişim konusunda sorun yaşadığını ifade etti.
Başbakan devreye girdi
KIBRIS’a değerlendirmelerde bulunan Kocaismail, kanser hastalarının ilaç eksikliğinden ziyade ilaca erişim konusunda büyük sorunlarla karşılaştığını anlatarak, bu durumunda Başbakan Ünal Üstel’in devreye girmesiyle hafiflediğini dile getirdi. Kocaismail, Başbakan Üstel’in talebi üzerine ilaçları getirtmek için bir bütçe ayrıldığını, sonrasında ülkeye daha kısa sürede ilaç tedarikinin sağlandığını dile getirdi.
İlaçta ana sıkıntı ihale
Kanser hastalığında kullanılan ilaçlarda ana sıkıntının, ihale süreci olduğuna vurgu yapan Kocaismail, zaman zaman ilaç ihalelerinde gecikmeler yaşandığını bunun da ilaca erişimi etkileyen ana faktör olduğunu söyledi. İlaç ihalesinin ülkede yapılmasının ardından Türkiye’de de bir takım prosedürlerin devreye girdiğini anlatan Kocaismail, Türkiye İlaç Kurulu’nun da talep eden ilaçları onaylaması için bir zaman dilimi geçtiğine değindi. Tüm bunların ardından onay alan ilaçların adaya gelmesi için de bir zamana ihtiyaç olduğunu ifade eden Kocaismail, geçen bu zaman diliminde hastanın ilaçsız kalamayacağını da hesaba katarak ilaç ihalelerinin, ilaç bitmeden önce yapılması gerekliliğine vurgu yaptı.
Ülkelerin gelir düzeyi fark yaratıyor
İlaca erişim konusunun küresel bir sıkıntı olduğuna dair açıklamalarda bulunan Kocaismail, gelir düzeyi yüksek ülkelerle gelir düzeyi daha düşük ülkeler arasında ilaca erişimde her zaman derin bir uçurum olduğunu söyledi. Kocaismail, “2024 yılında bu ilaç eksikliğinin olmaması için uluslararası kuruluşlarla da bağlantı içerisindeyiz. Öte yandan yaşadığımız sıkıntılarımızı 4 Şubat Dünya Kanser Günü çerçevesinde hükümet yetkililerinden, özellikle kanser hastalarının ilaçlarının ertelenmeden ilaç Eczacılıkta bulunması için ciddi taleplerde bulunacağız ve çözüm önerisi götüreceğiz.” şeklinde konuştu.
İstatistiki bir bilgi yok
Ülkede kanser hastalarına dair istatistiki bir veri olmamasının da olumsuz yönleri olduğunu belirten Kocaismail, “KKTC’de her yıl ortalama 700 civarında yeni hasta eklendiğini biliyoruz. Ancak Güney Kıbrıs ve diğer ülkeler, ülkelerinde kaç tane kanser hastası olduğunu istatistiki raporlarla bilir. Bu da ne kadar doz kemoterapi ya da diğer tedavi ilaçlarına ihtiyaç duyulduğunu ortaya koyar. Kaç hastanın hangi tedaviye ihtiyaç duyduğu bilgisi devletin vatandaşına sağlayacağı ilaç miktarını da belirler. Bu durumda örneğin, bir hasta sekiz kür kemoterapi alacaksa toplu olarak ilacı alır, ilacı kullanacak hasta adına depolar.” şeklinde örneklerle sürecin nasıl işlemesi gerektiği yönünde bilgiler paylaştı.
“İlaç tedarikinin devlete de hastaya da faydası var”
Hastanın kişisel ihtiyacına göre ihtiyaç duyulan ilacın devlet tarafından toplu tedarik edilmesinin iki bacaklı avantajı olduğunu kaydeden Kocaismail, “Böylelikle hem devlet ilacı toplu aldığı için daha uygun bir maliyetle temin eder hem de hastanın tedavisi garanti altına alınmış olur.” dedi.
“Dernekten talepler artıyor”
Derneğin çalışmaları hakkında da bilgiler paylaşan Kocaismail, derneğin 32 yıldır gönüllülük esasıyla ayakta durduğunu ancak özellikle pandemiyle başlayan ve sonrasında da devam eden ekonomik sıkıntılar nedeniyle zor zamanlardan geçtiklerini dile getirdi. Kocaismail, her yıl artan hasta sayısına vurgu yaparak dernekten taleplerin de aynı oranda arttığını söyledi.
“Satışlar hastalara ilaç olarak dönüyor”
Derneğin en büyük gelir kaynağının maddi bağışların yanı sıra vatandaşların bağışladığı giysiler ve eşyalar olduğuna dikkat çeken Kocaismail, bunların satışa sunulduğunu ve elde edilen gelirle de yine hastalara ilaç alındığını anlattı.
“Hedefe ulaşılamadı”
1993 yılında ilçelerin çeşitli noktalarına kurulan giysi kumbaraları ve ikinci el eşya satış dükkanlarını açtıklarını hatırlatan Kocaismail, bu projelerden elde edilen gelirle beş yıl içinde kara geçme hedefinde olduklarını ancak durumun istedikleri gibi ilerlemediğini dile getirdi.
“Dernek borçlarını ödeyemedi”
“Büyük yatırımlarımız oldu; sanayideki depo, geri dönüşüm araçları, ekip oluşturulması, belediyeden özel izinler alarak borçla konteyner alınması gibi birçok adım attık. Hedefimiz beş yılda yaptığımız harcamaları karşılayıp, kara geçmekti. Ancak beş yıl tamamlanmadan başka kardeş derneklerin konteyner yerleştirmesi, yerleştirilen konteyner sayısının bizimkilerin üç katı fazla olması nedeniyle ne dernek borçlarını ödeyebildi ne de yardımlarını sürdürebilecek noktaya taşındı.” diyerek yaşanılan sıkıntıları anlattı.
